Op deze pagina kun je oefeningen groepsvorming vinden, gesorteerd per fase van groepsvorming.

Fase 1

Omschrijving
Fase 1 (Oriënteren). De kennismaking van de groep. De kinderen maken kennis met elkaar. Het is belangrijk dat de kinderen de tijd krijgen om elkaar te leren kennen. Je kunt kinderen hierbij helpen door oefeningen en spelletjes te spelen om elkaar beter te leren kennen.

Periode
De eerste week van het schooljaar.

Oefeningen

De oefeningen laten kinderen in contact komen met meerdere kinderen. Voorbeelden van oefeningen uit fase 1 Oriënteren:

Namenspel
De kinderen staan in een kring. Om de beurt zet een kind een stap naar voren, noemt zijn naam en vertelt een sport of hobby. Dan maakt het kind ook een beweging die past bij de sport of hobby. Alle andere kinderen doen vervolgens de beweging na.

Rij maken
Alle kinderen gaan naast elkaar staan op volgorde van het alfabet voornaam, achternaam, of huisnummer.

Klik hier voor meer oefeningen voor de gouden weken.

Groepsschilderij
Op een groot vel karton wordt de klassennaam geschreven. Dan wordt het karton verdeeld in puzzelstukken. Ieder kind kleurt een puzzelstuk in. Zo vormen alle puzzelstukken één mooi geheel. De kinderen kunnen ook een graffititekening maken. Ze krijgen allemaal een stukje van het karton om te versieren.

Fase 2

Omschrijving
Fase 2 (Presenteren). Strijd om de macht. Tijdens deze fase komt er echt beweging in de klas. De kinderen zoeken erkenning en willen een positie verwerven in de klas.

Het is belangrijk dat kinderen veel met elkaar kunnen samenwerken, waarbij met verschillende rollen geoefend kan worden. Je kunt oefeningen kiezen waarin geoefend wordt met leiden en volgen. Hoe overlegt de klas? Kan de meerderheid bepalen, of spelen een aantal kinderen de baas? Daarnaast moeten kinderen elkaar kunnen en durven aanspreken op ongewenst gedrag.

Periode
Vanaf de tweede schoolweek tot de herfstvakantie.
Op het moment dat er kinderen in de klas nog een positie in de klas zoeken en conflicten krijgen tijdens het samenwerken met klassikale opdrachten, kan een klas een langere periode in fase 2 verblijven.

Oefeningen

Twee handen, één potlood
Het tweetal maakt samen een tekening, door beiden met één hand het potlood vast te houden. Afwisselen met leiden en volgen. Nabespreking: Heb je de leiding kunnen nemen? Wat doe je als de ander de leiding overneemt? Heb je kunnen volgen? Hoe is het om de ander te laten bepalen?

Leiden en volgen -groepje-
Een kind leidt en loopt voorop met het groepje door het lokaal.  De andere kinderen volgen en lopen op dezelfde manier. Dan wisselen van rol, zodat iedereen oefent met leiden en volgen. Nabespreking: Hoe ging het leiden van een groepje? Heeft iedereen ook kunnen volgen? Hoe kun je leiding nemen? Wat is het voordeel van volgen? Wat kun je doen als iemand alleen maar wil leiden?

Fase 3

Omschrijving
Fase 3 (normeren). Tijdens deze fase worden de normen van de groep vastgesteld. De rollen zijn verdeeld en de kinderen weten welke rol zij innemen in deze klas. Bij een positieve ontwikkeling zijn er goede afspraken te maken met de klas en heerst er een veilig klimaat.

Periode
Vanaf de derde schoolweek tot de herfstvakantie.
Toevoeging: De oefeningen voor fase 3 kunnen het gehele schooljaar worden ingezet. Je kunt kinderen met elkaar laten overleggen welke afspraken en regels er voor het spel gemaakt worden.

Oefeningen

De bal gaat rond
De leerkracht geeft na de overlegtijd de bal aan een kind. De kinderen proberen zo snel mogelijk de bal aan elkaar door te geven. Als het laatste kind de bal heeft ontvangen, stopt de oefening. Tijdens de overlegtijd komen alle kinderen bij elkaar om te overleggen. Welke tactieken kunnen gebruikt worden? Hoe komt iedereen aan de beurt?

Grens veroveren
Verdeel de klas in twee groepen. Je kunt met pionnen een grens maken tussen de twee groepen. Elk kind zoekt een ander kind op aan de andere kant van de grens. De kinderen kijken elkaar aan en tellen samen af. Vervolgens proberen ze elkaar over de lijn te trekken. Als dit lukt, heb je gewonnen en zoek je een ander kind op. Lukt het alle kinderen om volgens de regels te spelen?

Fase 4

Omschrijving
Fase 4 (presteren). Als de rollen zijn verdeeld en de normen zijn vastgesteld, kan de groep door naar fase 4: presteren. Bij een positieve groep werken de kinderen graag samen en worden conflicten snel opgelost.

Periode
Vanaf de herfstvakantie tot drie weken voor de zomervakantie.

Oefeningen

De oefeningen laten kinderen samenwerken. De oefeningen laten kinderen gebruik maken van elkaars kwaliteiten.

Het vierkant lopen
Vier banken worden in een vierkant gezet. De kinderen verdelen zich over de vier banken. De kinderen wandelen over de banken, totdat zij op de eigen plek eindigen. Twee banken lopen met de klok mee, en twee banken lopen tegen de klok in. De kinderen komen elkaar onderweg tegen, en zullen overleggen hoe ze langs elkaar kunnen lopen. Het doel van deze oefening is dat de kinderen samenwerken en overleggen. Hoe kan ik verder komen? Hoe kan ik andere kinderen ruimte geven?

Neurietikkertje
Tikspel. De kinderen kunnen niet getikt worden als ze met 3 kinderen bij elkaar staan en een liedje neuriën.

Woord voor woord
Om de beurt zegt ieder kind een woord en de bedoeling is dat alle woorden samen een zin of verhaal vormen. Kunnen de aansluiten bij de woorden van de kinderen die al geweest zijn? Kunnen de kinderen elkaar helpen, als een kind er niet uit komt?

Fase 5

Omschrijving
Fase 5 (evalueren) is de laatste fase van groepsvorming. Tijdens deze fase kun je met de kinderen terugkijken op de leuke tijd.

Periode
Laatste weken van het schooljaar.

OefeningEN

De oefeningen laten kinderen terugkijken naar mooie momenten van het schooljaar.

De groepsfoto
Een groepsfoto maken. De groepsfoto wordt op een A4 vel geplakt. Op de achterkant schrijven de kinderen een vakantiegroet op voor elkaar.

Kaartje schrijven
Wenskaarten liggen op tafel. De kinderen kiezen een kaart uit en schrijven die iemand anders. Ze zetten er een vakantiegroet en een positieve groepsherinnering op.  De kaarten worden opgehaald en na drie weken verstuurd.

Op mijn rug 
Elk kind krijgt een positief symbool op zijn rug geplakt, bv een hart of klavertje vier.  De kinderen schrijven bij iedereen een compliment op. Na een bepaalde tijd, pakt iedereen het symbool en bekijkt de opmerkingen.

Gratis handreiking met oefeningen per fase

Schrijf je in voor de lesbrief en ontvang een gratis handreiking met uitleg en oefeningen voor elke fase van groepsvorming.
Vervolgens ontvang je elke maand een lesbrief met oefeningen groepsvorming.

Inschrijven lesbrief

Email adres *

Voornaam

Achternaam