Groepsvorming fasen in de klas
Elke groep doorloopt gedurende het schooljaar een aantal fasen van groepsvorming. Een leerkracht die rekening houdt met de groepsvorming fasen in de klas en daar de groep in begeleidt, creëert de beste voorwaarden voor een succesvol en prettig schooljaar. Het model van Tuckman (2001) beschrijft de ontwikkeling in fasen. Een groep ontwikkelt zich steeds volgens een vast patroon van fasen. Tuckman kwam tot deze opeenvolgende fasen:
Klik op elke fase voor meer informatie en kenmerken per fase.
Fase 1
Oriënteren (verkenningsfase)
De kennismaking van de groep. De kinderen maken kennis met elkaar. Herken ik mijzelf in de anderen? Dragen ze dezelfde soort kleding? Welk kapsel wordt er mooi gevonden? Wat mag hier wel en niet? Hoe werkt het hier? Wanneer hoor je erbij?
Fase 2
Presenteren (positioneringsfase)
Strijd om de macht. Tijdens deze fase komt er echt beweging in de klas. De kinderen zoeken erkenning en willen een positie verwerven in de klas. Er kunnen ook meerdere groepjes ontstaan, waarvan bij elk groepje iemand het voor het zeggen heeft. In deze fase kunnen botsingen ontstaan in de klas.
Fase 3
Normeren (groepsnormenfase)
Tijdens deze fase worden de normen van de groep vastgesteld. De rollen zijn verdeeld en de kinderen weten welke rol zij innemen in deze klas. Bij een positieve ontwikkeling zijn er goede afspraken te maken met de klas en heerst er een veilig klimaat.
Fase 4
Presteren (uitvoeringsfase)
Als de rollen zijn verdeeld en de normen zijn vastgesteld, kan de groep door naar fase 4: presteren. Bij een positieve groep werken de kinderen graag samen en worden conflicten snel opgelost.
Fase 5
Evalueren (afscheidsfase) Tijdens deze fase kun je met de kinderen terugkijken op de leuke tijd. Aan het eind van het schooljaar kun je twee situaties krijgen. Ten eerste het intensief houden van contact, elkaar knuffelen en geen afscheid willen nemen. Denk maar aan de taferelen aan het eind van de musical! Kinderen willen vaak met elkaar afspreken om het afscheid nemen uit te stellen.
Een leerkracht die rekening houdt met de groepsvorming fasen in de klas en daar de groep in begeleidt, creëert de beste voorwaarden voor een succesvol en prettig schooljaar. Als de groep nog gevormd wordt aan het begin van het schooljaar, dan heeft de leerkracht een grote kans om pestgedrag te voorkomen. Een goede begeleiding van de groep is dus essentieel.
